Łopatki Polskie - Miejsce pamięci w dawnej piaskowni- pomnik poświęcony nieznanej dokładnie liczbie osób, które w tym miejscu Niemcy rozstrzelali w 1939 roku. Różne źródła podają liczbę zabitych na 800-10000. Twórcy pomnika przyjęli najbardziej prawdopodobną liczbę około 2500 pomordowanych.

Książki - Miejsce pamięci w dawnej piaskowni - pomnik poświęcony pamięci 58 Polaków rozstrzelanych w tym miejscu przez Niemców we wrześniu 1939 roku. Drugie po Łopatkach największe miejsce masowych mordów w gminie Książki.

Kurkocin - Miejsce pamięci- w 1939 roku Niemcy zamordowali w tym miejscu około 500 osób, głównie mieszkańców powiatu wąbrzeskiego.

Małe Radowiska - Kurhany - prawdopodobnie najstarsze w okolicy ślady bytności człowieka, miejsca pochówku z przed 1200-1000 lat p.n.e.

Mgowo - Miejsce pamięci- w tym miejscu 3. listopada 1939 roku Niemcy zamordowali 14 mieszkańców Wiewiórek.

Nielub - Miejsce pamięci - pomnik ku czci ośmiu mieszkańców Wąbrzeźna zabitych w tym miejscu przez Niemców w 1939 roku.

Nielub - Cmentarz rodowy - w lesie niedaleko dworu znajduje się cmentarz rodziny von Vogel. Do dziś zachowały się jedynie murowane części podziemne grobów oraz ozdobne krzewy wokół.

Uciąż - Miejsce pamięci- w tym miejscu 20. września 1939 roku Niemcy zamordowali Stanisława Ratynę. Twórcy pomnika upamiętnili również żołnierzy poległych w walce o wieś.

Książki - Cmentarz żołnierzy radzieckich - zbiorowa mogiła i pomnik poświęcony pamięci 138 żołnierzy Armii Czerwonej, którzy zginęli wyzwalając Książki spod niemieckiej okupacji. Najcięższe walki trwały w tym miejscu pod koniec stycznia 1945 roku- Niemcy zaciekle bronili ważnej linii kolejowej.

Dębowa Łąka - Pomnik Niepodległości- w pierwotnej formie wzniesiony w 1929 roku, następnie w 1939 roku zniszczony przez Niemców. Został odbudowany w 1988 roku dzięki staraniom mieszkańców gminy Dębowa Łąka.

Pływaczewo - Pomnik Władysława Klimka - ustawiony ku czci posła na sejm, wójta, społecznika Władysława Klimka rozstrzelanego przez Niemców w piaskowni w Łopatkach.

Ryńsk - Polskie schrony bojowe - wybudowane w 1939 roku, zachowane bez wyposażenia

Sosnówka - Pomnik druha Alojzego Behringa - w tym miejscu 28 marca 1974 roku zginął tragicznie przy gaszeniu pożaru lasu druh Alojzy Behring, członek Zakładowej Ochotniczej Straży Pożarnej "ERG" z Wąbrzeźna.

Zapomniane cmentarze w Gminie Książki

Poniżej znajduje się główna mapa, na której oznaczono zapomniane cmentarze na terenie Gminy Książki.

Pod mapą umieszczono zestawienie z podziałem na miejscowości, przy których znajduje się odnośnik do numeru na głównej mapie.

Na terenie gminy Książki znajduje się 14 opuszczonych, zniszczonych cmentarzy- ewangelickich, baptystycznych, cholerycznych oraz jeden rodowy. Ich powierzchnia wynosi od 600m2 do 3200m2, a liczba nagrobków od 1 do 70. Cmentarze zachowane są w zróżnicowanym stanie- od całkowitego zarośnięcia przez gęste zarośla, po równomierne obrośnięcie starodrzewem, od zachowania pojedynczych resztek nagrobków, po czytelne tablice i resztki ogrodzenia.

•    Cmentarze ewangelicko- unijne- 10 cmentarzy na terenie gminy, łącznie znajdowało się na nich 356 nagrobków, najwięcej cmentarzy ewangelicko- unijnych znajduje się w Osieczku- 4
•    Cmentarze baptystów- 1 cmentarz w Książkach- tu znajdowała się kaplica baptystów, na cmentarzu znajdowały się 34 nagrobki
•    Cmentarze choleryczne- 2 cmentarze w Książkach i Łopatkach, łącznie znajdowało się na nich 101 nagrobków
•    Cmentarz rodowy- 1 cmentarz w Łopatkach, mieścił 1 nagrobek

Brudzawki

Cmentarz ewangelicko - unijny

Cmentarz ewangelicki z połowy XIX wieku, położony w pobliżu starej szkoły. Na powierzchni ok. 1800m² znajduje się ok. 70 nagrobków. Jeden z nich ma czytelną tablicę nagrobną – 30 czerwca 1887r. został tam pochowany 35- letni właściciel ziemski – August Neske. Kilka innych nagrobków jest częściowo zachowanych, jednak teren cmentarza porastają gęste zarośla.  Jest to jeden z nielicznych cmentarzy w naszej gminie, na którym zachowały się murowane słupki ogrodzeniowe oraz niekompletne ogrodzenie jednego z nagrobków.

Cmentarz oznaczony na głównej mapie numerem 1

Książki

Cmentarz choleryczny

Cmentarz z drugiej połowy XIX wieku, położony przy ulicy Okrężnej. Na powierzchni ok. 2000 m²  znajduje się 36 nagrobków. Jeden ma czytelna tablicę – została tam pochowana 29 – letnia Elizabeth Gürke. Około 10 nagrobków jest częściowo zachowanych, cmentarz porastają niskie krzewy i trawa. Jest to jeden z nielicznych cmentarzy na terenie naszej gminy, z zachowanym murowanym słupkiem ogrodzeniowym oraz studnią.

Cmentarz ewangelicko-unijny

Cmentarz prawdopodobnie z XIX wieku, położony około 150 metrów od szosy w kierunku Rywałdu. Na powierzchni 2500m2 częściowo zachowały się dwa nagrobki, ich pierwotna liczba nie jest znana. Jest to jeden z najgorzej zachowanych cmentarzy naszej gminy, cały jego teren porośnięty jest gęstymi krzakami.

Cmentarz baptystów

Cmentarz z początku XX wieku, położony przy dzisiejszej ulicy Świerkowej. Służył miejscowym baptystom posiadającym swoją kaplicę przy dzisiejszej ulicy Wierzbowej. Na powierzchni 2500m2 znajdowały się 34 nagrobki, z czego niektóre zachowały się do dziś. Na cmentarzu nie zachowała się żadna tablica nagrobna, cały obszar porośnięty jest gęstą roślinnością.

Łopatki

Cmentarze: choleryczny, rodowy i ewangelicko- unijny, oznaczone na głównej mapie numerami 5, 6, 7

Cmentarz choleryczny

Cmentarz z drugiej połowy XIX wieku, położony ok. 100 m od szosy w kierunku Łopatek. Na 600m² mieściło się 65 nagrobków z czego ok. 20 zachowało się częściowo do dziś. Zachowały się 3 tablice nagrobne, z czego jedna jest w całości czytelna. Jest to jeden z niewielu cmentarzy z zachowanym metalowym krzyżem, pod którym regularnie palą się znicze.

Cmentarz rodowy

Cmentarz założony w połowie XIX wieku przez nieznanego z imienia Jankowskiego, położony ok. 100 metrów od szosy w kierunku Wąbrzeźna, za gospodarstwem nr 89. Na powierzchni 1200m² znajdował się jeden nagrobek, ekshumowany w 1890 roku. Szczątki Jankowskiego przeniesiono wtedy do Poznania, gdzie prawdopodobnie mieszkała jego rodzina. Do dziś po środku cmentarza zachowało się zagłębienie terenu, obsadzone starodrzewem, gdzie prawdopodobnie znajdowało się miejsce pochówku.

Cmentarz ewangelicko - unijny

Cmentarz z początku XX wieku, położony przy szosie w kierunku Wąbrzeźna, obok gospodarstwa nr 23. Na powierzchni ok. 3200m² znajdowały się 24 nagrobki. Część z nich zachowała się do dziś, na trzech z nich zachowały się tablice nagrobne, niestety słabo czytelne. Ewenementem  tego cmentarza jest przyczepiona do jednego z nagrobków zalaminowana kartka z treścią tablicy nagrobnej. Na cmentarzu został ustawiony stary drewniany krzyż z cmentarz parafialnego w Łopatkach.

Łopatki Polskie

Cmentarz ewangelicko- unijny oznaczony na głównej mapie numerem 8.

Cmentarz ewangelicko- unijny

Cmentarz z początku XX wieku, położony kilkadziesiąt metrów od szosy w kierunku Szczuplinek. Na powierzchni 3000m2 znajdowało się 61 nagrobków, z których część zachowała się do dnia dzisiejszego. Częściowo czytelna jest jedna tablica nagrobna pochodząca z 1918r. Cały obszar cmentarza porośnięty jest starodrzewem.

Szczuplinki

Cmentarz ewangelicko- unijny oznaczony na głównej mapie numerem 9.

Cmentarz z początku XX wieku, położony w centrum wsi. Na powierzchni 800m² znajdowało się 37 nagrobków, część z nich zachowało się do dnia dzisiejszego. Obszar cmentarza porośnięty jest bujną roślinnością.

Osieczek

Cztery cmentarze ewangelicko- unijne, oznaczone na głównej mapie numerami 10, 11, 12, 13.

Cmentarz ewangelicko - unijny

Cmentarz oznaczony na głównej mapie numerem 10.

Cmentarz z początku XX wieku, położony bezpośrednio przy szosie w kierunku Wąbrzeźna, obok gospodarstwa nr 60. Na powierzchni 3600m²  znajdowały się 42 nagrobki. Zachowały się trzy tablice nagrobne, z czego jedna jest częściowo czytelna.

Cmentarz ewangelicko- unijny

Cmentarz oznaczony na głównej mapie numerem 11.

Cmentarz z początku XX wieku, położony przy drodze polnej, będącej przedłużeniem ulicy Okrężnej w Książkach. Na powierzchni 3200m2 znajdowało się 35 nagrobków, z czego część zachowała się do dnia dzisiejszego. Zachowała się jedna tablica nagrobna – w 1902r. Został tam pochowany 23-letni Oskar Kliß. Cały obszar cmentarza porośnięty jest gęstymi krzakami.

Cmentarz ewangelicko - unijny

Cmentarz oznaczony na głównej mapie numerem 12.

Cmentarz z początku XX wieku, położony kilkadziesiąt metrów od szosy w kierunku Fryzanowa. Na powierzchni 3000m2 znajdowało się 55 nagrobków, z czego ok. 30 zachowało się do dnia dzisiejszego. Zachowało się pięć tablic nagrobnych, z czego trzy czytelne całkowicie, a dwie prawie w całości. Cały obszar cmentarza porośnięty jest gęstymi krzakami.

Cmentarz ewangelicko- unijny

Cmentarz oznaczony na głównej mapie numerem 13.

Cmentarz z początku XX wieku, położony na rozwidleniu dróg gminnych- przedłużenie ul. Botanicznej w Książkach, powstały na planie trójkąta. Na powierzchni 1800m2 znajdowało się 29 nagrobków, z czego kilkanaście zachowało się do dnia dzisiejszego. Zachowały się dwie tablice nagrobne, z czego jedna całkowicie czytelna – w 1933 roku został tam pochowany 23-letni Willy Schulz.

Blizno

Cmentarz ewangelicko- unijny oznaczony na głównej mapie numerem 14.

Cmentarz ewangelicko - unijny

Cmentarz z początku XX wieku, położony w centrum wsi, bezpośrednio przy drodze w kierunku Bursztynowa. Na powierzchni 1200m2 znajdowało się 26 nagrobków, z czego kilkanaście zachowało się do dnia dzisiejszego. Zachowała się jedna tablica nagrobna z 1918 roku, niestety słabo czytelna. Jest to jedyny cmentarz w gminie z zachowanym prawie kompletnym ogrodzeniem grobu.