Miejsca pamięci

Łopatki Polskie - Miejsce pamięci w dawnej piaskowni- pomnik poświęcony nieznanej dokładnie liczbie osób, które w tym miejscu Niemcy rozstrzelali w 1939 roku. Różne źródła podają liczbę zabitych na 800-10000. Twórcy pomnika przyjęli najbardziej prawdopodobną liczbę około 2500 pomordowanych.

  • autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
  • Pomnik w piaskowni w Łopatkach Polskich

Książki - Miejsce pamięci w dawnej piaskowni - pomnik poświęcony pamięci 58 Polaków rozstrzelanych w tym miejscu przez Niemców we wrześniu 1939 roku. Drugie po Łopatkach największe miejsce masowych mordów w gminie Książki.

  • autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
  • Pomnik w piaskowni w Książkach

Kurkocin - Miejsce pamięci- w 1939 roku Niemcy zamordowali w tym miejscu około 500 osób, głównie mieszkańców powiatu wąbrzeskiego.

  • autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
  • Miejsce pamięci w Kurkocinie, fotografia z lat 60-tych XX wieku

Małe Radowiska - Kurhany - prawdopodobnie najstarsze w okolicy ślady bytności człowieka, miejsca pochówku z przed 1200-1000 lat p.n.e.

  • autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
  • Jeden z kurhanów w Małych Radowiskach
  • Kurhany w Małych Radowiskach

Mgowo - Miejsce pamięci- w tym miejscu 3. listopada 1939 roku Niemcy zamordowali 14 mieszkańców Wiewiórek.

  • autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
  • Miejsce pamięci w Mgowie

Nielub - Miejsce pamięci - pomnik ku czci ośmiu mieszkańców Wąbrzeźna zabitych w tym miejscu przez Niemców w 1939 roku.

  • autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
  • Miejsce pamięci w Nielubiu

Nielub - Cmentarz rodowy - w lesie niedaleko dworu znajduje się cmentarz rodziny von Vogel. Do dziś zachowały się jedynie murowane części podziemne grobów oraz ozdobne krzewy wokół.

  • autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
  • Widok na pozostałości nadziemnej części cmentarza rodowego w Nielubiu
  • - Wnętrze jednej z komór grobowych na cmentarzu w Nielubiu

Uciąż - Miejsce pamięci- w tym miejscu 20. września 1939 roku Niemcy zamordowali Stanisława Ratynę. Twórcy pomnika upamiętnili również żołnierzy poległych w walce o wieś.

  • autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
  • Miejsce pamięci w Uciążu

Książki - Cmentarz żołnierzy radzieckich - zbiorowa mogiła i pomnik poświęcony pamięci 138 żołnierzy Armii Czerwonej, którzy zginęli wyzwalając Książki spod niemieckiej okupacji. Najcięższe walki trwały w tym miejscu pod koniec stycznia 1945 roku- Niemcy zaciekle bronili ważnej linii kolejowej.

  • autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
  • Cmentarz żołnierzy Radzieckich w Książkach
  • Pomnik na cmentarzu żołnierzy Radzieckich w Książkach

Dębowa Łąka - Pomnik Niepodległości- w pierwotnej formie wzniesiony w 1929 roku, następnie w 1939 roku zniszczony przez Niemców. Został odbudowany w 1988 roku dzięki staraniom mieszkańców gminy Dębowa Łąka.

  • autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
  • Pomnik niepodległości w Dębowej Łące

Pływaczewo - Pomnik Władysława Klimka - ustawiony ku czci posła na sejm, wójta, społecznika Władysława Klimka rozstrzelanego przez Niemców w piaskowni w Łopatkach.

  • autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
  • Pomnik Władysława Klimka w Pływaczewie

Ryńsk - Polskie schrony bojowe - wybudowane w 1939 roku, zachowane bez wyposażenia

  • autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
  • Jeden ze schronów w Ryńsku

Sosnówka - Pomnik druha Alojzego Behringa - w tym miejscu 28 marca 1974 roku zginął tragicznie przy gaszeniu pożaru lasu druh Alojzy Behring, członek Zakładowej Ochotniczej Straży Pożarnej "ERG" z Wąbrzeźna.

  • autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
  • Pomnik druha Alojzego Behringa w Sosnówce

Zapomniane cmentarze w Gminie Książki

Poniżej znajduje się główna mapa, na której oznaczono zapomniane cmentarze na terenie Gminy Książki.

Pod mapą umieszczono zestawienie z podziałem na miejscowości, przy których znajduje się odnośnik do numeru na głównej mapie.

 

Na terenie gminy Książki znajduje się 14 opuszczonych, zniszczonych cmentarzy- ewangelickich, baptystycznych, cholerycznych oraz jeden rodowy. Ich powierzchnia wynosi od 600m2 do 3200m2, a liczba nagrobków od 1 do 70. Cmentarze zachowane są w zróżnicowanym stanie- od całkowitego zarośnięcia przez gęste zarośla, po równomierne obrośnięcie starodrzewem, od zachowania pojedynczych resztek nagrobków, po czytelne tablice i resztki ogrodzenia.

 

•    Cmentarze ewangelicko- unijne- 10 cmentarzy na terenie gminy, łącznie znajdowało się na nich 356 nagrobków, najwięcej cmentarzy ewangelicko- unijnych znajduje się w Osieczku- 4
•    Cmentarze baptystów- 1 cmentarz w Książkach- tu znajdowała się kaplica baptystów, na cmentarzu znajdowały się 34 nagrobki
•    Cmentarze choleryczne- 2 cmentarze w Książkach i Łopatkach, łącznie znajdowało się na nich 101 nagrobków
•    Cmentarz rodowy- 1 cmentarz w Łopatkach, mieścił 1 nagrobek