Zabytkowe obiekty publiczne

Czaple - Remiza OSP- wybudowana w 1911 roku dla miejscowej straży pożarnej. Obok znajduje się głaz z tablicą upamiętniającą 100-lecie OSP Czaple.

  • autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
  • Remiza OSP w Czaplach

Dąbrówka - Mleczarnia- wybudowana prawdopodobnie na przełomie XIX i XX wieku z czerwonej cegły. Bryła budynku przypomina raczej niewielki młyn niż typową mleczarnię. Uwagę zwracają ozdobne metalowe kratki wentylacyjne na frontowej ścianie. Obecnie mieści mieszkania i świetlicę wiejską.

  • autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
  • Mleczarnia w Dąbrówce

Dębowa Łąka - Karczma - wybudowana około roku 1870 w technologii szachulcowej (mur pruski). Aktualnie opuszczona, jeszcze do niedawna pełniła funkcje zbliżone do pierwotnych.

  • autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
  • Karczma w Dębowej Łące, widok od południowego wschodu
  • Karczma w Dębowej Łące, widok od południowego zachodu

Dębowa Łąka - Mleczarnia - wybudowana prawdopodobnie na przełomie XIX i XX wieku w centrum wsi. W 1939 roku w tym budynku Niemcy więzili i torturowali mieszkańców okolicy.

  • autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
  • Mleczarnia w Dębowej Łące

Fryzanowo - Szkoła - wybudowana prawdopodobnie na przełomie XIX i XX wieku. Obecnie mieści mieszkania.

  • autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
  • Szkoła we Fryzanowie

Jarantowice - Dom z XVIII wieku - najstarszy dom we wsi, powstały z drewna i czerwonej cegły.

  • autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
  • XVIII wieczny dom w Jarantowicach

Józefkowo - Poniatówki- 25 drewnianych domów w stylu góralskim zbudowanych w latach 30-tych XX wieku w ramach reformy rolnej.

  • autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
  • Poniatówka w Józefkowie

     Książki - Dworzec kolejowy - wybudowany prawdopodobnie na przełomie XIX i XX wieku przy linii kolejowej uruchomionej w 1871 roku. Po wojnie został otynkowany, przez co zatarto cechy stylowe.

 

  • autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
  • Dworzec kolejowy w Książkach podczas pochodu pierwszomajowego w 1952 roku
  • Dworzec kolejowy w Książkach - wygląd współczesny

Książki - Cegielnie - we wsi funkcjonowały do połowy XX wieku co najmniej dwie cegielnie korzystające z lokalnych zasobów gliny. Żadna z nich nie zachowała się do dnia dzisiejszego, można znaleźć je jedynie na starych fotografiach. Widocznymi pozostałościami po cegielniach są zalane wodą dawne wyrobiska położone na obrzeżach wsi.

  • autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
  • Jedna z cegielni w Książkach w czasach II wojny światowej

Książki - Mleczarnia - wybudowana prawdopodobnie na przełomie XIX i XX wieku. Aktualnie przerobiona na mieszkania, nie posiada już charakterystycznego wysokiego komina z czerwonej cegły, przez co straciła na atrakcyjności.

  • autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
  • Mleczarnia w Książkach krótko przed II wojną światową
  • Mleczarnia w Książkach- wygląd współczesny

Kurkocin - Koźlak - drewniany wiatrak wchodzący niegdyś w skład majątku Fisherów. Zwraca uwagę wyjątkowe w tego typu budowlach pokrycie dachu blachą. W środku częściowo zachowało się wyposażenie.

  • autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
  • Wiatrak w Kurkocinie, widok od strony kościoła
  • Wiatrak w Kurkocinie

Łobdowo - Dom z czerwonej cegły - typowy dom poniemiecki zachowany w oryginalnym stanie, bez znaczących zmian w elewacji i bryle budynku. Doskonały przykład budownictwa mieszkalnego w naszej okolicy na początku XX wieku.

  • autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
  • Dom poniemiecki w Łobdowie

Małe Pułkowo - Kuźnia - wybudowana w 1909 roku z czerwonej cegły. Z daleka zwraca uwagę okazałą elewacją frontową zaprojektowaną z dbałością o detale architektoniczne.

  • autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
  • Kuźnia w Małym Pułkowie
  • Kuźnia w Małym Pułkowie, widok od frontu

Mgowo - Szkoła- wybudowana prawdopodobnie na przełomie XIX i XX wieku.

  • autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
  • Szkoła podstawowa w Mgowie

Niedźwiedź - Młyn - wybudowany prawdopodobnie na przełomie XIX i XX wieku z cegły. Obecnie pełni funkcje handlowe.

  • autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
  • Młyn w Niedźwiedziu

Nowa Wieś Królewska - Młyn- wybudowany prawdopodobnie na przełomie XIX i XX wieku z czerwonej cegły. Architektura typowa dla niewielkiego wiejskiego młyna. Obecnie opuszczony.

  • autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
  • Młyn w Nowej Wsi Królewskiej

Nowa Wieś Królewska - Szkoła- wybudowana prawdopodobnie na przełomie XIX i XX wieku z czerwonej cegły. Uwagę zwraca namalowany na elewacji frontowej napis: 2 Klasowa Publiczna Szkoła Powszechna w Nowejwsi Król.

  • autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
  • Szkoła podstawowa w Nowej Wsi Królewskiej
  • Malowany na ścianie szyld szkoły podstawowej w Nowej Wsi Królewskiej

Orłowo - Szkoła- wybudowana prawdopodobnie na przełomie XIX i XX wieku z czerwonej cegły.

  • autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
  • Szkoła podstawowa w Orłowie

Płużnica - Schrony- wybudowane przez Niemców w czasie drugiej wojny światowej. Są to konstrukcje żelbetowe niewielkich rozmiarów, składające się zazwyczaj tylko z jednej izby bojowej. Wyróżnić można schrony dla karabinów maszynowych oraz dla armaty.

  • autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
  • Schron na armatę przy kościele w Płużnicy
  • Schron na armatę przy kościele w Płużnicy, widok na wejście
  • Schron typu Tobruk dla załogi karabinu maszynowego w Płużnicy

Płużnica - Dworzec kolejowy- wybudowany w 1911 roku przy nie istniejącej już prywatnej linii kolejowej, która od 24 września 1901 roku do 1982 roku łączyła cukrownie w Chełmży i w Mełnie. W skład kompleksu dworcowego w Płużnicy oprócz głównego budynku wchodziła dwustanowiskowa parowozownia oraz budynki mieszkalne dla pracowników kolei. Obecnie cały budynek dworca mieści mieszkania, które pierwotnie znajdowały się jedynie na jego piętrze.

  • autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
  • Dworzec kolejowy w Płużnicy, widok od strony peronu

Płużnica - Mleczarnia- wybudowana w 1888 roku przez miejscową Spółdzielnię Mleczarską. Początkowo służyła miejscowym chłopom i właścicielom ziemskim, a po wybudowaniu linii kolejowej Chełmża-Mełno  w 1901 roku poszerzono znacznie rynek zbytu produktów mleczarskich. Mleczarnia wytwarzała sery, masło, śmietanę czy twaróg i współpracowała ze zlewniami w Uciążu i Wieldządzu, gdzie posiadała tzw. wozaków, którzy wozami transportowali mleko. Działalność mleczarni zakończyła się w 1998 roku, z tym że od lat 70-tych była to już tylko zlewnia mleczarni w Wąbrzeźnie.

  • autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
  • Mleczarnia w Płużnicy

Ryńsk - Młyn - wybudowany w 1876 roku z czerwonej cegły. Początkowo funkcjonował jako gorzelnia. Zwraca uwagę wyjątkową architekturą, dbałością z styl z rozmachem.

  • autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
  • Młyn w Ryńsku od strony południowej
  • Młyn w Ryńsku od strony północnej

Czystochleb - Szkoła - powstała prawdopodobnie na początku XX wieku. Obecnie mieści świetlicę wiejską i mieszkania.

  • autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
  • Dawna szkoła w Czystochlebiu

Jarantowice - Szkoła - murowana z czerwonej cegły, powstała prawdopodobnie na początku XX wieku.

  • autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
  • Stara szkoła w Jarantowicach

Pływaczewo - Szkoła - murowana z czerwonej cegły, powstała prawdopodobnie na początku XX wieku.

  • autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
  • Dawna szkoła w Pływaczewie

Trzciano - Szkoła - murowana z czerwonej cegły, pochodząca prawdopodobnie z początku XX wieku, obecnie mieści świetlicę wiejską oraz mieszkania.

  • autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
  • Dawna szkoła w Trzcianie

Stanisławki - Dom-muzeum

Drewniana chałupa z XVIII wieku udostępniona do zwiedzania jako prywatne muzeum.

  • autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
  • XVIII wieczny dom w Stanisławkach

Wiewiórki - Mleczarnia

Wybudowana prawdopodobnie na przełomie XIX i XX wieku. Uwagę zwraca zachowany wysoki komin z czerwonej cegły. Aktualnie budynek mieści mieszkania.

  • autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
  • Mleczarnia w Wiewiórkach
  • Mleczarnia w Wiewiórkach, widok od strony komina

Wiewiórki - Szkoła

Wybudowana prawdopodobnie na przełomie XIX i XX wieku z czerwonej cegły. Uwagę zwraca tablica nad wejściem: SZKOŁA OGÓLNOKSZTAŁCĄCA STOPNIA PODSTAWOWEGO w WIEWIÓRKACH.

  • autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
  • Szkoła podstawowa w Wiewiórkach
  • Szyld nad wejściem do szkoły podstawowej w Wiewiórkach

Wielkie Pułkowo - Dom z czerwonej cegły

Typowy dom poniemiecki zachowany w oryginalnym stanie, bez znaczących zmian w elewacji i bryle budynku. Doskonały przykład budownictwa mieszkalnego w naszej okolicy na początku XX wieku.

  • autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
  • Dom poniemiecki w Wielkim Pułkowie

Wielkie Pułkowo - Drewniany dom

Wybudowany prawdopodobnie na początku XX wieku niewielki drewniany dom. Niewielki kąt nachylenia dachu sugeruje, iż był on od początku przystosowany do pokrycia papą, co oznacza jego stosunkowo młody wiek.

  • autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
  • Drewniany dom w Wielkim Pułkowie

Wieldządz - Góra zamkowa

Gród w tym miejscu wzmiankowany był od 1222 roku i miał kształt elipsy o wymiarach około 80x120 metrów. Na szczycie wzgórza na wysokości 5-6 metrów nad poziomem otaczającego je jeziora znajdował się plac w kształcie elipsy o wymiarach około 35x60 metrów. Na przełomie XIII i XIV wieku krzyżacy wybudowali w tym miejscu zamek, którego fundamenty zachowały się do dziś i mają wymiary około 14x32 metry przy grubości murów około 2,5m. Zamek szybko stracił na znaczeniu, na początku XVII wieku funkcjonowała już tylko zamkowa kaplica, ale i ta szybko popadła w ruinę.

  • autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
  • Góra zamkowa w Wieldządzu

Wielkie Radowiska - Dom z czerwonej cegły

Dom poniemiecki zachowany w oryginalnym stanie, bez znaczących zmian w elewacji i bryle budynku. Doskonały przykład budownictwa handlowo- usługowo- mieszkalnego w naszej okolicy na początku XX wieku.

  • autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
  • Dom poniemiecki w Wielkich Radowiska

Ryńsk - Czworaki

Wybudowane w latach 70-tych XIX wieku dla pracowników miejscowego majątku Działyńskich.

  • autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
  • Jeden z czworaków w Ryńsku

Ryńsk - Grodzisko

Pozostałości grodziska wczesnośredniowiecznego w postaci sztucznie usypanych kopców ziemnych. Z tym miejscem prawdopodobnie możemy utożsamiać Mikołaja z Ryńska, twórcę Towarzystwa Jaszczurczego.

  • autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
  • Grodzisko w Ryńsku

Osieczek - Grodzisko

Powstałe w XI lub XII wieku nad brzegiem jeziora. Niegdyś otoczone było fosą, dziś pozostało jedynie sztucznie usypane wzgórze z wałem ziemnym.

  • autor: © Maciej Sacha - Społeczny Konserwator Zabytków
  • Grodzisko w Osieczku