Powiat
Wąbrzeski

Czaple - Remiza OSP- wybudowana w 1911 roku dla miejscowej straży pożarnej. Obok znajduje się głaz z tablicą upamiętniającą 100-lecie OSP Czaple.

Dąbrówka - Mleczarnia- wybudowana prawdopodobnie na przełomie XIX i XX wieku z czerwonej cegły. Bryła budynku przypomina raczej niewielki młyn niż typową mleczarnię. Uwagę zwracają ozdobne metalowe kratki wentylacyjne na frontowej ścianie. Obecnie mieści mieszkania i świetlicę wiejską.

Dębowa Łąka - Karczma - wybudowana około roku 1870 w technologii szachulcowej (mur pruski). Aktualnie opuszczona, jeszcze do niedawna pełniła funkcje zbliżone do pierwotnych.

Dębowa Łąka - Mleczarnia - wybudowana prawdopodobnie na przełomie XIX i XX wieku w centrum wsi. W 1939 roku w tym budynku Niemcy więzili i torturowali mieszkańców okolicy.

Fryzanowo - Szkoła - wybudowana prawdopodobnie na przełomie XIX i XX wieku. Obecnie mieści mieszkania.

Jarantowice - Dom z XVIII wieku - najstarszy dom we wsi, powstały z drewna i czerwonej cegły.

Józefkowo - Poniatówki- 25 drewnianych domów w stylu góralskim zbudowanych w latach 30-tych XX wieku w ramach reformy rolnej.

     Książki - Dworzec kolejowy - wybudowany prawdopodobnie na przełomie XIX i XX wieku przy linii kolejowej uruchomionej w 1871 roku. Po wojnie został otynkowany, przez co zatarto cechy stylowe.

Książki - Cegielnie - we wsi funkcjonowały do połowy XX wieku co najmniej dwie cegielnie korzystające z lokalnych zasobów gliny. Żadna z nich nie zachowała się do dnia dzisiejszego, można znaleźć je jedynie na starych fotografiach. Widocznymi pozostałościami po cegielniach są zalane wodą dawne wyrobiska położone na obrzeżach wsi.

Książki - Mleczarnia - wybudowana prawdopodobnie na przełomie XIX i XX wieku. Aktualnie przerobiona na mieszkania, nie posiada już charakterystycznego wysokiego komina z czerwonej cegły, przez co straciła na atrakcyjności.

Kurkocin - Koźlak - drewniany wiatrak wchodzący niegdyś w skład majątku Fisherów. Zwraca uwagę wyjątkowe w tego typu budowlach pokrycie dachu blachą. W środku częściowo zachowało się wyposażenie.

Łobdowo - Dom z czerwonej cegły - typowy dom poniemiecki zachowany w oryginalnym stanie, bez znaczących zmian w elewacji i bryle budynku. Doskonały przykład budownictwa mieszkalnego w naszej okolicy na początku XX wieku.

Małe Pułkowo - Kuźnia - wybudowana w 1909 roku z czerwonej cegły. Z daleka zwraca uwagę okazałą elewacją frontową zaprojektowaną z dbałością o detale architektoniczne.

Mgowo - Szkoła- wybudowana prawdopodobnie na przełomie XIX i XX wieku.

Niedźwiedź - Młyn - wybudowany prawdopodobnie na przełomie XIX i XX wieku z cegły. Obecnie pełni funkcje handlowe.

Nowa Wieś Królewska - Młyn- wybudowany prawdopodobnie na przełomie XIX i XX wieku z czerwonej cegły. Architektura typowa dla niewielkiego wiejskiego młyna. Obecnie opuszczony.

Nowa Wieś Królewska - Szkoła- wybudowana prawdopodobnie na przełomie XIX i XX wieku z czerwonej cegły. Uwagę zwraca namalowany na elewacji frontowej napis: 2 Klasowa Publiczna Szkoła Powszechna w Nowejwsi Król.

Orłowo - Szkoła- wybudowana prawdopodobnie na przełomie XIX i XX wieku z czerwonej cegły.

Płużnica - Schrony- wybudowane przez Niemców w czasie drugiej wojny światowej. Są to konstrukcje żelbetowe niewielkich rozmiarów, składające się zazwyczaj tylko z jednej izby bojowej. Wyróżnić można schrony dla karabinów maszynowych oraz dla armaty.

Płużnica - Dworzec kolejowy- wybudowany w 1911 roku przy nie istniejącej już prywatnej linii kolejowej, która od 24 września 1901 roku do 1982 roku łączyła cukrownie w Chełmży i w Mełnie. W skład kompleksu dworcowego w Płużnicy oprócz głównego budynku wchodziła dwustanowiskowa parowozownia oraz budynki mieszkalne dla pracowników kolei. Obecnie cały budynek dworca mieści mieszkania, które pierwotnie znajdowały się jedynie na jego piętrze.

Płużnica - Mleczarnia- wybudowana w 1888 roku przez miejscową Spółdzielnię Mleczarską. Początkowo służyła miejscowym chłopom i właścicielom ziemskim, a po wybudowaniu linii kolejowej Chełmża-Mełno  w 1901 roku poszerzono znacznie rynek zbytu produktów mleczarskich. Mleczarnia wytwarzała sery, masło, śmietanę czy twaróg i współpracowała ze zlewniami w Uciążu i Wieldządzu, gdzie posiadała tzw. wozaków, którzy wozami transportowali mleko. Działalność mleczarni zakończyła się w 1998 roku, z tym że od lat 70-tych była to już tylko zlewnia mleczarni w Wąbrzeźnie.

Ryńsk - Młyn - wybudowany w 1876 roku z czerwonej cegły. Początkowo funkcjonował jako gorzelnia. Zwraca uwagę wyjątkową architekturą, dbałością z styl z rozmachem.

Czystochleb - Szkoła - powstała prawdopodobnie na początku XX wieku. Obecnie mieści świetlicę wiejską i mieszkania.

Jarantowice - Szkoła - murowana z czerwonej cegły, powstała prawdopodobnie na początku XX wieku.

Pływaczewo - Szkoła - murowana z czerwonej cegły, powstała prawdopodobnie na początku XX wieku.

Trzciano - Szkoła - murowana z czerwonej cegły, pochodząca prawdopodobnie z początku XX wieku, obecnie mieści świetlicę wiejską oraz mieszkania.

Stanisławki - Dom-muzeum - drewniana chałupa z XVIII wieku udostępniona do zwiedzania jako prywatne muzeum.

Wiewiórki - Mleczarnia- wybudowana prawdopodobnie na przełomie XIX i XX wieku. Uwagę zwraca zachowany wysoki komin z czerwonej cegły. Aktualnie budynek mieści mieszkania.

Wiewiórki - Szkoła- wybudowana prawdopodobnie na przełomie XIX i XX wieku z czerwonej cegły. Uwagę zwraca tablica nad wejściem: SZKOŁA OGÓLNOKSZTAŁCĄCA STOPNIA PODSTAWOWEGO w WIEWIÓRKACH.

Wielkie Pułkowo - Dom z czerwonej cegły - typowy dom poniemiecki zachowany w oryginalnym stanie, bez znaczących zmian w elewacji i bryle budynku. Doskonały przykład budownictwa mieszkalnego w naszej okolicy na początku XX wieku.

Wielkie Pułkowo - Drewniany dom - wybudowany prawdopodobnie na początku XX wieku niewielki drewniany dom. Niewielki kąt nachylenia dachu sugeruje, iż był on od początku przystosowany do pokrycia papą, co oznacza jego stosunkowo młody wiek.

Wieldządz - Góra zamkowa- gród w tym miejscu wzmiankowany był od 1222 roku i miał kształt elipsy o wymiarach około 80x120 metrów. Na szczycie wzgórza na wysokości 5-6 metrów nad poziomem otaczającego je jeziora znajdował się plac w kształcie elipsy o wymiarach około 35x60 metrów. Na przełomie XIII i XIV wieku krzyżacy wybudowali w tym miejscu zamek, którego fundamenty zachowały się do dziś i mają wymiary około 14x32 metry przy grubości murów około 2,5m. Zamek szybko stracił na znaczeniu, na początku XVII wieku funkcjonowała już tylko zamkowa kaplica, ale i ta szybko popadła w ruinę.

Wielkie Radowiska - Dom z czerwonej cegły - dom poniemiecki zachowany w oryginalnym stanie, bez znaczących zmian w elewacji i bryle budynku. Doskonały przykład budownictwa handlowo- usługowo- mieszkalnego w naszej okolicy na początku XX wieku.

Ryńsk - Czworaki - wybudowane w latach 70-tych XIX wieku dla pracowników miejscowego majątku Działyńskich.

Ryńsk - Grodzisko - pozostałości grodziska wczesnośredniowiecznego w postaci sztucznie usypanych kopców ziemnych. Z tym miejscem prawdopodobnie możemy utożsamiać Mikołaja z Ryńska, twórcę Towarzystwa Jaszczurczego.

Osieczek - Grodzisko - powstałe w XI lub XII wieku nad brzegiem jeziora. Niegdyś otoczone było fosą, dziś pozostało jedynie sztucznie usypane wzgórze z wałem ziemnym.