Fakty i mity na temat osób z niepełnosprawnością
W dzisiejszym świecie każdy z nas ma szansę bezpośredniego lub pośredniego kontaktu z osobami niepełnosprawnymi, które pełnią różnego rodzaju funkcje publiczne, społeczne czy zawodowe.
Zainteresowanie niepełnosprawnością spowodowane jest narastaniem tego zjawiska, zwiększeniem wiedzy na ten temat oraz coraz to nowszymi regulacjami prawnymi oraz kampaniami wspierającymi osoby niepełnosprawne. Często nie posiadając dokładnej wiedzy na dany temat, swoje przekonania i osądy opieramy na wiedzy potocznej, stereotypach, usłyszanych informacjach z niepewnych źródeł. Zdarza się, że chcąc pomóc osobie niepełnosprawnej myślimy, że robimy coś słusznie, a w rzeczywistości jest nieco inaczej, wręcz możemy jej zaszkodzić. Przyjrzyjmy się zatem dokładnie wybranym mitom i faktom dotyczącym osób niepełnosprawnych. Wspomniane fakty mają na celu zmniejszenie dystansu społecznego pomiędzy osobami niepełnosprawnymi, a osobami zdrowymi.
MIT 1. OSOBY NIEPEŁNOSPAWNE INTELEKTUALNIE SĄ AGRESYWNE, NIEPRZEWIDYWALNE, BRAK IM ODPOWIEDZIALNOŚCI I KONTROLI ZACHOWAŃ
Osoby niepełnosprawne intelektualnie często się wycofują, nie podejmują interakcji oraz ról społecznych. Media często ukazują negatywne wydarzenia z udziałem tych osób, celowo je przejaskrawiając, w sposób niezgodny z prawda, co służy utrwalaniu krzywdzących, stereotypowych opinii.
MIT 2. OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNE SĄ JAK DZIECI- POTRZEBUJĄ NASZEJ POMOCY
Osoby niepełnosprawne chcą i starają się być samodzielne jak każdy z nas. Często radzą sobie zupełnie samodzielnie przy wykonywaniu tych samych czynności co inni, jednak potrzebują na ich wykonanie więcej czasu i wkładają w swoją pracę dużo więcej wysiłku. Zdarza się, że mimo dobrych chęci potrzebują naszej pomocy, ale pamiętajmy- osoby niepełnosprawne nie lubią kiedy się ich wyręcza i pomaga na siłę.
MIT 3. WSZYSCY NIEPEŁNOSPRAWNI SĄ UPOŚLEDZENI UMYSŁOWO
Istnieją różne rodzaje i stopnie niepełnosprawności dotyczące narządów ruchu, zmysłów oraz niepełnosprawności umysłowej. Warto zapamiętać, że niepełnosprawność wzrokowa, słuchowa czy ruchowa NIE JEST tożsama z niepełnosprawnością umysłową!
W Polsce studiuje mnóstwo osób niepełnosprawnych, wielu z nich otrzymuje tytuły naukowe i osiąga sukcesy edukacyjne i zawodowe.
MIT 4. OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNE NIE MOGĄ DECYDOWAĆ SAME O SOBIE
Niepełnosprawność nie stanowi ograniczenia w decydowaniu o swoim życiu. Osoby niepełnosprawne samodzielnie podejmują decyzje, wyrażają swoje potrzeby, radzą sobie sami w różnych sytuacjach. Oczywiście istnieją rodzaje i stopnie niepełnosprawności, gdzie funkcjonowanie jest znacznie ograniczone i osoby takie potrzebują swojego przedstawiciela, jednak nie jest to regułą.
MIT 5. DO OSOBY NIESŁYSZĄCEJ TRZEBA MÓWIĆ BARDZO WOLNO
Nic bardziej mylnego. Wolne tempo mówienia nie sprawi, że osoba głucha nas usłyszy. Wręcz przeciwnie- osoba głucha może opanować czytanie z ruchu warg, a wolne tempo mówienia sprawia, że wargi układają się w sposób nienaturalny, co zniekształca i powoduje niezrozumiałą a naszą wypowiedź.
MIT 6. OSOBY NIEWIDOME MAJĄ BARDZIEJ WYCZULONE POZOSTAŁE ZMYSŁY
Osoby niewidome próbują rekompensować sobie utratę wzroku lepszą koncentracją na wrażeniach słuchowych. W ten sposób słuch we współpracy z innymi zmysłami dostarcza im informacji z otoczenia. Osoby niewidome czują się pewniej gdy wyćwiczą pozostałe zmysły- słuchu i dotyku, staje się to dla nich wyjątkowo ważne. Jednak zarówno wrażenia dotykowe, które pozwalają poznać cechy przedmiotów jak i wrażenia słuchowe, które odbierają dźwięki z otoczenia dostarczają wskazówek poznawczych jakie widzącym przynosi wzrok.
MIT 7.OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNE NIE BAWIĄ SIĘ, NIE KORZYSTAJĄ Z ROZRYWEK- KONTEMPLUJĄ W SAMOTNOŚCI SWOJE NIESZCZĘŚCIE
Dla wielu z nas niepełnosprawność wiąże się z niesłychaną tragedią. Wydaje się, że będąc osobą niepełnosprawną już nic ciekawego w życiu się nie uda zrobić, że wszystko traci sens i jedyne co pozostaje to pogrążyć się w depresji i smutku. Jednak osoby niepełnosprawne spełniają się w życiu zarówno prywatnym, społecznym jak i zawodowym. Osiągają sukcesy zawodowe, świętują i cieszą się ze swoich osiągnięć, posiadają wysokie aspiracje i niezwykłe marzenia. Tak jak każdy z nas korzystają w pełni z tego, co daje im życie nie zważając na to, że mają pewne ograniczenia.
FAKT 1. NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ NIE ODBIERA CZŁOWIEKOWI GODNOŚCI
Niepełnosprawny nie jest osobą w inny sposób niż pozostali, a zatem uznając i chroniąc jego godność i prawa, uznajemy i chronimy godność i prawa nas wszystkich i każdego. Osoba niepełnosprawna poszukuje autentyczności relacji, dzięki którym inni docenią i uznają jej osobową godność.
FAKT 2. NA POZYTYWNĄ CZY NEGATYWNĄ POSTAWĘ WOBEC OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH WPŁYWA WIDOCZNOŚĆ NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI I STOPIEŃ CIĘŻKOŚCI ZABURZENIA FUNKCJI ORGANIZMU
Społeczeństwo często odwraca się od osób, u których po wyglądzie zewnętrznym stwierdza, że są niepełnosprawni. Często są to osoby z niepełnosprawnością ruchową, z Zespołem Downa czy z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu znacznym. Wobec nieznajomych osób niepełnosprawnych częściej występują postawy negatywne.
FAKT 3. NIE KAŻDA OSOBA NIEWIDOMA ZNA ALFABET BRAILLE’A
Osoba niewidoma potrafi radzić sobie i funkcjonować bez znajomości alfabetu Braille’a. Czytanie dotykowe znacznie ułatwia takim osobom codzienność, jednak nie jest to regułą.
FAKT 4.
NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ NIE WYNIKA TYLKO Z OGRANICZEŃ CZŁOWIEKA
W literaturze funkcjonuje pogląd społecznego modelu niepełnosprawności, który postuluje, że niepełnosprawność w znaczniej mierze wynika z przeszkód i barier doświadczanych przez osoby nią dotknięte. Zatem nie indywidualne ograniczenia, ale niedostarczenie przez społeczeństwo odpowiednich usług oraz niezaspokajanie potrzeb osób niepełnosprawnych „tworzą” niepełnosprawność.
FAKT 5.
LICZBA OSÓB Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ WCIĄŻ WZRASTA
Według danych pochodzących z Narodowego Spisu Powszechnego 2002 liczba osób niepełnosprawnych w Polsce wynosiła blisko 5, 5 mln. Ta liczba wciąż wzrasta. Najczęstszą przyczynę niepełnosprawności stanowią schorzenia układu krążenia, narządów ruchu oraz schorzenia neurologiczne.
FAKT 6.
NIE KAŻDA OSOBA NIEWIDOMA NIC NIE WIDZI
Osoba niewidoma jest to osoba, która całkowicie nie widzi od urodzenia (nie odbiera żadnych bodźców wzrokowych) i ta, która ma tzw. poczucie światła (zauważa światło i jego brak, czasem lokalizuje źródło światła, odróżnia dzień od nocy, zapalone światło od zgaszonego), jak również i ta, której możliwości wzrokowe pozwalają na zauważenie ruchu ręki przed okiem, a nawet policzenie palców. Niewidomą jest także osoba, u której pole widzenia (mimo dobrej ostrości wzroku), ograniczone do niewielkiego obszaru powoduje, że główną techniką funkcjonowania będzie technika bezwzrokowa.
FAKT 7.
SPOŁECZEŃSTWO W NIEWIELKIM STOPNIU ODRÓŻNIA OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNE INTELEKTUALNIE OD OSÓB CHORYCH PSYCHICZNIE
Konsekwencją tego jest fakt, że osoby niepełnosprawne intelektualnie nie są akceptowane społecznie. Trudno jest im w ten sposób prowadzić szczęśliwe życie.
- autor: Kararzyna Rutkowska- pedagog - Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Wąbrzeźnie